Kostka Rubika – od akademickiego projektu po światowy fenomen. Jak węgierski wykładowca Ernő Rubik stworzył jedną z najpopularniejszych łamigłówek wszech czasów i jak wpłynęła ona na kulturę oraz edukację?
Spis treści
Jak węgierski wykładowca zmienił świat zabawek
Początki kostki Rubika to fascynująca historia o tym, jak pozornie prosty pomysł dydaktyczny przekształcił się w jeden z najbardziej rozpoznawalnych przedmiotów na świecie. W 1974 roku Ernő Rubik, wykładowca budapesztańskiej Akademii Rzemiosła i Projektowania, pracował nad pomocą naukową dla swoich studentów. Jego celem było stworzenie modelu, który pomoże w zrozumieniu zagadnień geometrii przestrzennej. Pierwszy prototyp powstał z drewnianych klocków połączonych elastycznymi gumkami. Rubik nie przypuszczał wtedy, że jego wynalazek zrewolucjonizuje świat łamigłówek i stanie się symbolem kreatywnego myślenia.
Od drewnianego prototypu kostki Rubika do masowej produkcji
Droga od pierwszego modelu do produktu znanego dziś na całym świecie była długa i wymagała wielu udoskonaleń. Początkowo kostka była produkowana lokalnie na Węgrzech pod nazwą „Kostka Magiczna”. Przełomowym momentem okazał się rok 1977, kiedy rozpoczęto masową produkcję zabawki. Węgierskie przedsiębiorstwo Politechnika odpowiedzialne za produkcję nie nadążało z realizacją zamówień. Popyt na kostkę rósł w zastraszającym tempie, co zwróciło uwagę międzynarodowych firm zabawkarskich. W 1980 roku amerykańska firma Ideal Toy Corp. podpisała umowę licencyjną i rozpoczęła globalną dystrybucję produktu, który otrzymał nazwę „Kostka Rubika”.
Światowa gorączka kostki Rubika w latach 80.
Lata 80. to okres prawdziwego szaleństwa na punkcie kostki Rubika. Zabawka trafiła do sklepów w większości krajów świata, a jej popularność przekroczyła wszelkie oczekiwania. W samym 1981 roku sprzedano ponad 100 milionów kostek. Fenomen tej łamigłówki polegał na jej pozornej prostocie — sześcian składający się z 26 mniejszych kostek w sześciu kolorach wydawał się łatwy do ułożenia. Rzeczywistość okazywała się jednak znacznie bardziej skomplikowana. Sam wynalazca potrzebował miesiąca, aby po raz pierwszy ułożyć swoją kostkę.
Kostka Rubika – coś więcej niż zabawka
Kostka Rubika szybko przestała być jedynie zabawką. Stała się elementem popkultury, symbolem lat 80. i przedmiotem badań matematycznych. Na uniwersytetach powstały prace naukowe analizujące matematyczne aspekty kostki. Obliczono, że liczba możliwych kombinacji ułożenia kostek wynosi ponad 43 tryliony. W szkołach kostka zaczęła być wykorzystywana jako narzędzie edukacyjne, rozwijające umiejętności logicznego myślenia i wyobraźnię przestrzenną. Powstały pierwsze kluby i stowarzyszenia miłośników kostki, organizowano konkursy w jej układaniu.
Sukces kostki Rubika odmienił życie jej twórcy i wpłynął na rozwój całej branży zabawek logicznych. Do dziś sprzedano ponad 350 milionów oficjalnych kostek Rubika, co czyni ją jedną z najlepiej sprzedających się zabawek w historii. Wynalazek zainspirował powstanie wielu wariantów i odmian, od prostszych kostek 2x2x2 po bardziej skomplikowane 7x7x7. Kostka Rubika znajduje się w stałej kolekcji nowojorskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej, a jej wynalazca został uhonorowany licznymi nagrodami, w tym prestiżową nagrodą państwową na Węgrzech.
